ROM là gì? Đặc điểm của ROM

ROM là một loại bộ nhớ không thể thiếu trong các thiết bị điện tử, đặc biệt là máy tính và điện thoại. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ROM là gì và những đặc điểm nổi bật của nó trong hệ thống lưu trữ và khởi động thiết bị.

ROM là gì?

ROM (viết tắt của Read-Only Memory) là một loại bộ nhớ trong máy tính hoặc thiết bị điện tử. Đây là nơi dữ liệu được lưu trữ vĩnh viễn hoặc bán vĩnh viễn và chỉ có thể đọc, không thể ghi đè hoặc sửa đổi một cách dễ dàng.

Đặc điểm của ROM

Dưới đây là các đặc điểm chính của ROM để các bạn có thể tham khảo:

• Dữ liệu trong ROM chỉ có thể đọc, không thể ghi hoặc sửa đổi một cách thông thường bởi người dùng;
• Một số loại ROM có thể ghi/xóa được nhưng cần các công cụ hoặc điều kiện đặc biệt;
• ROM lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, không bị mất khi máy tính hoặc thiết bị bị tắt;
• Thường lưu các firmware – phần mềm nền tảng điều khiển phần cứng;
• Dữ liệu trong ROM thường được ghi sẵn từ nhà sản xuất;
• Một số loại ROM như EEPROM hay Flash ROM có thể cập nhật nhưng quy trình chậm hơn so với RAM;
• So với ổ cứng hoặc thẻ nhớ, ROM có tốc độ truy cập dữ liệu nhanh hơn nhưng chậm hơn RAM;
• ROM thường có dung lượng nhỏ vì chỉ chứa các dữ liệu hệ thống thiết yếu.

Các loại ROM phổ biến

Dưới đây là các loại ROM phổ biến thường được sử dụng:

Đọc thêm về: HDMI là gì? Các tính năng nổi bật của HDMI

Mask ROM (ROM gốc từ nhà sản xuất)

• Dữ liệu được ghi vĩnh viễn khi sản xuất chip;
• Không thể sửa đổi sau khi đã tạo ra;
• Dùng trong các thiết bị sản xuất hàng loạt mà không cần cập nhật như điều khiển trong máy giặt, lò vi sóng,…

PROM (Programmable ROM) – ROM lập trình một lần

• Nhà sản xuất tạo ra chip trống, người dùng tự ghi dữ liệu một lần duy nhất bằng thiết bị chuyên dụng;
• Sau khi ghi, dữ liệu không thể xóa hoặc thay đổi;
• Dùng trong các ứng dụng tùy chỉnh, nhưng không cần cập nhật sau này.

EPROM (Erasable Programmable ROM) – ROM có thể xóa bằng tia UV

• Có thể xóa dữ liệu bằng tia cực tím (UV) và lập trình lại nhiều lần;
• Trên chip thường có cửa sổ trong suốt để chiếu tia UV vào;
• Quá trình xóa/lập trình mất thời gian và cần thiết bị đặc biệt.

EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM) – ROM xóa điện tử

• Dữ liệu có thể xóa và ghi lại bằng điện (không cần tia UV);
• Có thể cập nhật từng byte dữ liệu mà không cần xóa toàn bộ;
• Dùng trong BIOS, các thiết bị nhúng, thẻ RFID…

Flash ROM (một dạng EEPROM)

• Là phiên bản cải tiến của EEPROM, cho phép xóa và ghi lại theo khối lớn, nhanh hơn nhiều;
• Được sử dụng phổ biến trong: USB, thẻ nhớ, ổ SSD, firmware trong điện thoại, máy tính…

ROM dùng để làm gì?

Các ứng dụng phổ biến của ROM có thể kể đến như:

• ROM chứa firmware – là phần mềm điều khiển trực tiếp phần cứng;
• Khi bật nguồn, hệ thống tải chương trình khởi động từ ROM để kiểm tra phần cứng và khởi chạy hệ điều hành;
• ROM đảm bảo máy có thể khởi động ngay cả khi chưa có ổ cứng hay hệ điều hành;
• Các thiết bị như máy in, router, điều hòa, máy giặt, TV,… sử dụng ROM để lưu chương trình điều khiển cố định;
• Đảm bảo thiết bị hoạt động đúng chức năng ngay từ khi bật nguồn;
• ROM được dùng khi cần lưu phần mềm không nên hoặc không thể thay đổi, để tránh lỗi do người dùng hoặc phần mềm độc hại;
• Trong điện thoại Android, ROM được dùng để chỉ bản hệ điều hành cài trên thiết bị.

Sự khác biệt giữa ROM và các loại bộ nhớ khác

Ưu và nhược điểm của ROM

Dưới đây là ưu và nhược điểm của ROM:

Tìm hiểu về: VGA là gì? Lịch sử phát triển của VGA

Ưu điểm của ROM

• ROM là bộ nhớ không khả biến nên dữ liệu không bị mất khi tắt nguồn thiết bị;
• Dữ liệu trong ROM rất khó bị thay đổi giúp ngăn ngừa virus hoặc lỗi do người dùng gây ra;
• ROM chứa các chương trình khởi động như BIOS hoặc firmware, đảm bảo thiết bị luôn khởi động ổn định;
• Dữ liệu luôn được giữ nguyên mà không cần nguồn điện liên tục;
• Vì không bị ghi đè thường xuyên, ROM có độ ổn định rất cao và ít gặp lỗi trong thời gian dài.

Nhược điểm của ROM

• Đa phần ROM chỉ đọc được, việc ghi đè rất phức tạp hoặc không thể làm bằng phương pháp thông thường;
• So với RAM, ROM có tốc độ truy xuất dữ liệu thấp hơn, không phù hợp cho các tác vụ cần xử lý nhanh;
• ROM thường chỉ đủ để lưu trữ các chương trình hệ thống nhỏ như firmware, không thể chứa dữ liệu lớn;
• Một số loại ROM như EPROM hoặc EEPROM cần công cụ đặc biệt để xóa và ghi lại dữ liệu.

Bài viết trên đã cung cấp toàn bộ thông tin chi tiết nhằm giải đáp cho câu hỏi “ROM là gì?”. ROM đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ các chương trình hệ thống và đảm bảo hoạt động ổn định của thiết bị. Chính vì vậy, bạn nên hiểu rõ đặc điểm và chức năng của ROM để nhận thức được vai trò thiết yếu của nó trong công nghệ hiện đại.